جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق حاضر در سه بخش است: بخش اول آن با عنوان مروری بر سیر تحولات تفسیر قرآن کریم بوده و از دو فصل تشکیل شده است، فصل اول آن به سیر تحولات تفسیر در دوران رسالت و فصل دوم به سیر تحولات تفسیر پس از رحلت حضرت ختمی مرتبت (ع) اختصاص دارد. بخش دوم آن ، شامل دو فصل است که در فصل اول به جایگاه و شان تفسیری اهل بیت (ع) در سنت قرآن کریم و در فصل دوم به جایگاه و شان تفسیری اهل بیت (ع) در سنت نبوی (ع) پرداخته است.بخش سوم این مجموعه ، نیز در دو فصل تدوین شده است که فصل اول آن نظری به شیوه های مطرود تفسیری از دیدگاه اهل بیت (ع) افکنده و در فصل دوم شیوه های تفسیری مورد استفاده اهل بیت (ع) را مطرح نموده است.

فضائل اهل بیت علیهم‌السلام در قرآن کریم به صراحت و با ذکر نام و نشان نیامده است با این وجود، مفسران هنگام تفسیر آیات و سور قرآنی، با روایات و حقایق تاریخی فراوانی در ارتباط با آن دسته از آیات قرآنی که بنوعی بر فضائل اهل بیت علیهم‌السلام دلالت دارند مواجه شده‌اند و آنها را در جای جای تفاسیرشان درج کرده‌اند و در نتیجه کتب تفسیری از جمله تفاسیر جامع اهل سنت منابع ارزنده‌ای را برای دستیابی به فضائل اهل‌بیت علیهم‌السلام تشکیل داده‌اند. در این پایان‌نامه اهم تفاسیر علمای اهل سنت در این ارتباط مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است به این ترتیب که آیات وارده در شان اهل‌بیت علیهم‌السلام یکایک در تفاسیر اهل‌سنت مورد بررسی قرار گرفته و آنگاه با مقایسهء تفاسیر مورد بررسی به بیان موارد اشتراک و پس از آن به موارد مورد اختلاف پرداخته شده و مالا نتایج ذیل به دست آمده است : نخست آنکه میان فرق مسلمین نقاط اشتراک فراوانی وجود دارد، چرا که در توحید نبوت ، قبله، کعبه و بیشتر احکام فقهی با یکدیگر اتفاق‌نظر داشته و تنها اصلی که موجب افتراق شیعیان با براداران سنی مذهب ایشان می‌گردد مسئله ولایت و امامت است ، دیگر آنکه در جهت تقریب افکار و اذهان پیروان فرق اسلامی در راستای تاکید بر نقاط اشتراک بایستی بر فضائل اهل بیت علیهم‌السلام که به وفور در تفاسیر اهل سنت آمده است شناسایی حاصل نموده و به معرفی آنها پرداخت .

چکیدهاین پایان نامهسعی دارد نسبت دین و دولت در اندیشه دو روشنفکر دینی برجسته، یعنی شریعتی و سروش را با استفاده از نظریه گفتمان لاکلاو و موفه و با روش تحلیل گفتمان بررسی کند.تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ این سوال است که دین و دولت درگفتمان شریعتی و سروش چه جایگاهی دارندو ابطه ی بین آن دو دراین دو گفتمان به چه شکلی برقرار می شود؟نوشته هاوآراءعلی شریعتی وعبدالکریم سروش رارویدادمهمی مانندانقلاب اسلامی ایران ازیک دیگرجدا می کند. شریعتی متفکر معترضی است که بسیج مردم علیه نظام وقت را مهمترین وظیفه ی یک اندیشمند می داندو به همبن اعتبار عمده فعالیت فکری خود را به این امرمعطوف می سازد. اما عبدالکریم سروش به دورانی تعلق دارد که آرزوی شریعتی برآورده شده است. شریعتی اگر به هنگام انقلاب زنده می بودمی توانست گمان برد که آنچه او سالیان سال برایش زحمت کشیدیعنی آگاه کردن مردم به«مسئولیت شیعه بودن»در برابر چشمانش به واقعیت تبدیل شده است ومردم باسرنگون کردن نظام وقت در جهت برپایی حکومتی که اوسالها آرزوی دیدنش راداشت گام برمی دارند. شریعتی متعلق به دورانی است که یافتن راهی برای دینی کردن سیاست وحکومت دغدغه ی بسیاری ازمتفکران و صاحب نظران است وحال آنکه سروش در دورانی به سر می برد که سیاسی و حکومتی شدن دین پرسش هایی جدی پیش رو روشنفکران جامعه قرار داده است. از این رو اختلاف گفتمانی که گاه جدی نیز به نظر می آیند در آثار این دو می توان یافت. بررسی موضوع نسبت دین و سیاست در آراء علی شریعتی و عبدالکریم سروش، نشان داد دین و سیاست در گفتمان این دو روشنفکر دینی برجسته به گونه ای متفاوت مفصل بندی شده اند. در گفتمان لیبرال- دموکراتیک سروش «انسانِ محق و آزاد» دال مرکزی است و خداشناسی، وحی شناسی، نگاه به فقه و مسائل مربوط به سیاست و حکومت حول این دال مرکزی سامان یافته است.در اندیشه ی سروش، دین تنها به عنوان برانگیزاننده انسان در جهت آرمان های عدالت طلبانه سیاسی که ارزشی فرا دینی است می تواند نقش محدودی در عرصه سیاست ایفاء کند. بجز تایید کنندگی قویِ ارزش های فرا دینی توسط دین و فراهم آوردن زمینه تحقق آزادانه ارزش ها و احکام منبعث از دین توسط حکومت، دین در حکمیت و داوری در عرصه امور سیاسی، نفش محدودیدارد. به عبارتی نزد سروش دین به صورت ارزش های دینی در کالبد اجتماع حضور داشته و انگیزه ی مومنان را در پرداختن به امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به صورت انگیزه دینی و الهی تامین می کند. در واقع موضوع اصلیداشتن انگیزه الهی در فعالیت های سیاسی است . این در حالی است که شریعتی تلاش می کرد با محور قرار دادن اسلام شیعیِ اصیل، مفصل بندی جدیدی از دال های شناور ارائه کند ودال هایی همچون حاکمیت الهی، امامت، امت، نیابت، ولایت وعدالت و آزادی .... را طوری تفسیر کند که درخدمت دال مرکزی، یعنی بازیابی خودِشیعیِ اصیل و ایجاد تحول انقلابی در جامعه قرار گیرند.الگوی سیاسی و نگاه او به نحوه رابطه دین با حکومت نیز بر این اساس ساماندهی می شوداو در پی ایجاد نظم جدیدی مبتنی برآموزه های دینی بود درعموم آثاراو دین به عنوان بهترین ارائه کننده برنامه برای اداره دنیای انسانهاست وسیاست تابعی ازالگوی های دینی است که ازمتن مقدس استخراج می شود شریعتی درگفتمان خود اسلام را دینی سیاسی می داند و معتقد است حکومت درجامعه مسلمانان باید با تأثیرپذیری از آموزه ها و قوانین دینی شکل گیرد.همچنین او هدف سیاست را نه تنها اداره امور جاری کشور، بلکه هدایت و تربیت جامعه دانسته و لذا گستره ای فراتر را به عنوان وظیفه و هدف حکومت اسلامی مطرح می کند. هم چنین او معتقد است حاکم اسلامی ضرورتاً بایددارای ویژگی های خاصی باشد تا بتواند به هدف سیاست در جامعه تحقق ببخشد؛ لذا بر عالم بودن و متعهد بودن حاکم تأکید دارد و اینکه حاکم باید به مکتب و ایدئولوژی آشنایی داشته باشد.

چکیدهمقام معظم رهبریدام ظله العالی وجود میلیون ها جوان پرنشاط و تحصیلکرده در کشور، تجربه ای که در طول سالهای گذشته نخبگان و مسئولان کشور در مواجهه با مشکلات گوناگون بدست آورده اند و وجود زیرساختهای لازم را به عنوان سه عنصر فراهم کننده آمادگی کشور برای جهش و گام بلند می دانند. به همین جهت دهه ی چهارم از عمر پربار این انقلاب از سوی رهبر فرزانه ی آن، دهه پیشرفت و عدالت نام‌گذاری شده است. وجه تسمیه این نام‌گذاری در کنار تأکید بر اصول بنیادین انقلاب اسلامی، توجه به غایت بعثت رسولان الهی و انزال کتب آسمانی و سوگیری به سمت آرمان مطلوب همه مصلحان بزرگ در طول تاریخ بوده‌ است و این نامگذاری توسط مقام معظم رهبری‏دام‏ظله‏العالی نوعی سیاستگذاری(متقاطع و برشی) ولایی است که ضرورت دارد کلیه ارکان نظام در راستای این سیاست برنامه ها و اولویت های خود را سامان دهند. از آنجا که هر کدام از دو مفهوم پیشرفت و عدالت ساخت تحولی دارند لازم است این تحول هم مدیریت شود و هم بیان گردد. این تحقیق با مداقه بر روی تمایز ویژگی ها در این دهه و با استفاده از رهنمودهای مقام معظم رهبری دام ظله العالی الگویی را در دو لایه ارائه می دهد. لایه اول که مربوط به مبانی نگرشی مدیران می باشد مقوله‏های انسان‏شناسی، دنیاشناسی و فلسفه‏ی تاریخ حول محور خداشناسی را شامل می‏شود و لایه‏ی دوم که خود دو سطحی است شامل هفت مقوله می‏باشد. در سطح اول دو عنصر کلیدی صبر و تعامل موثر به عنوان بستر و زیرساختی که پنج مقوله‏ی امیدآفرینی، میل به پیشرفت، مسئولیت‏پذیری، زیست سالم و دشمن‏شناسی در آن قرار می‏گیرد که از دید محقق معیارهای مدیریت اثربخش در دهه‏ی عدالت و پیشرفت می‏باشدو در پایان مقوله "تفکردین‏محور با محوریت علم، عقل و عزم" که به عنوان منطق استخراجی از لایه اول، دو لایه را به هم متصل می‏کند.

هدف تحقیق، تبیین عزت نفس و تأثیر آن در آرامش روان زوجین از منظر آیات و روایات است و سوال اصلی این است که در نگاه اسلامی عزت نفس چیست و چه تأثیری در آرامش روان زوجین دارد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است که بر روی آیات و روایات مرتبط با عزت نفس انجام شده است.در پاسخ به سوال تحقیق، نتایج به دست آمده در قلمروهای جایگاه، راهکارهای تقویت عزت نفس و رابطه‌ی عزت نفس با آرامش روانی زوجین تبیین شده است:در جایگاه عزت نفس، آیات و روایات اهمیت عزت نفس، لزوم حفظ عزت نفس و نتایج و آثاری همچون خداشناسی، تقوی، شناخت نسبت به اطرافیان، خلق نیکو، مهربانی و نرمی، همراهی و همدلی و کاستن از مخالفت ها و ایجاد فضای محبتی مطرح شده است. در تبیین راهکارهای تقویت عزت نفس نیز، تقوی الهی، اطاعت از خدا، توکل به او، توسل به پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام)، عدم دلبستگی به دنیا، بردباری، رعایت ادب و احترام در تعامل با مردم، قناعت پیشگی، صداقت داشتن، متواضع بودن به عنوان راهکارهای تقویت عزت نفس معرفی شده است.و در نهایت اقدامات زوجین به راهکارهایی هدایت شده که از بروز مشکلات زناشویی آنان پیشگیری کرده و زمینه استحکام زندگی خانوادگی و زمینه آرامش روان زوجین را فراهم می-سازد.واژگان کلیدی: عزت نفس، نتایج، راهکار، آرامش روان، زوجین، آیات و روایات

ذکر فضایل و مناقب خاندان نبوت از دیر باز زینت بخش اشعار شاعران بوده و ارتباط تنگاتنگی با ادبیات داشته است.عونی شاعر شیعی قرن چهارم هجری نیز از جمله شاعرانی است که قصاید و قطعات فراوانی در ثنا و ماتم اهل بیت علیهم السّلام دارد و در این سروده‌هایش آن‌چه را که شایسته مقام والای آن بزرگوارن بوده بیان کرده و عقاید و اعتقادات خود را نسبت بهامامت و ولایت امام علی علیه السّلام و یازده فرزندش ثابت کرده، و خلافت را به امر الهی حقّ آنان دانسته و از غیر آنان نفی کرده است.

مطالعه افکار صدرالمتالهین عموما از طریق آثار مشهور فلسفی او همچون اسفار صورتمی‌پذیرد، اما این تحقیق در پی شناختو معرفی روشتفسیر ملاصدرا است . قرآن منبع اصلی محوری حکمتمتعالیه و بنابر ادعا حکمتقرآنی همان حکمتمتعالیه است . اگر ناگزیر از معرفی یککلید فهم برای تفسیر ملاصدرا باشیم، آن کلید "حکمت " می‌باشد. معارفقرآنی در نظر وی به دو قسم اصلی و فرعی تقسیم می‌گردد. هر یکاز این دو نیز خود شامل سه دسته معارفاست . معارفاصلی قرآن عبارتند از: شناختخداوند (مبدا)، شناختقیامت(معاد) و شناختراه (انسان). اما معارففرعی که جنبه‌های حکمتعملی را در خود دارد، تنها زمینه‌ساز و مقدمه برای وصول به معارفاصلی (حکمتقرآنی) استو مطلوبیتذاتی ندارد. قرآن در یکتطابق طولی با عالم کبیر و عالم صغیر به ازاء مراتبآن دو عالم دارای مرتبه و ظهر و بطن است . فهم مراتبقرآن با کسبطهارتو حصول مجانستمتناسببا آن در عالم انفسو درکعوالم وجودی فراهم می‌آید. برای برحذر بودن از افراط کاری در تاویل، حفظ معنای ظاهر لفظ و پرهیز از مجازانگاری الفاظ قرآن ضروری است . لیکن از طریق معنای مشترکذاتی می‌توان از مصادیق محسوسبه مصادیق معنوی گذر کرد. البته پیشفهم این تحلیل مفهومی و معناشناختی، دیدگاهی وجود شناختی به قرآن استکه همان تطابق با وجود و انسان می‌باشد. بنابراین تاویل در نگاه ملاصدرا در طول تفسیر قرار دارد. آنچه که در خداشناسی، انسانشناسی و معادشناسی صدرالمتالهین با آن مواجه می‌شویم حاصل این نوع نگاه و برداشتاز قرآن است . آراء و افکار صدرالمتالهین در بابقرآن بیشتر نه در مرحله تبیین مبادی و مبانی تفسیر بلکه در مرحله فعل تفسیر و تاویل نقد را متوجه خود می‌گرداند. زیرا در مواضعی تاویلهای او هماهنگبا مبانیش(همانند حفظ ظاهر معنای لفظ) نیست . البته باید در نظر داشتکه اولا: او این تاویلها را معمولا پساز ذکر تفسیری ماثور یا مشهور با عباراتی مثل "ممکن استچنین باشد ..." بیان می‌دارد. ثانیا: نقد در این مرحله ممکن استمتوجه هر مفسر دیگری نیز باشد زیرا فهم و برداشتانسان غیرمعصوم بهر حال خطاپذیر است .

امامت عهدی است الهی که به ظالمین نمی رسد، خداوند در قرآن کریم به ترسیم امامت پرداخته و با بیان دور بودن از رجس و پلیدی و داشتن عصمت اهل بیت را تنها مصداق آن معرفی نموده است. امامت مقامی دینی، معنوی و موهبتی الهی است که انتخاب آن به اذن الهی و نص صریح پیامبر(ص) صورت می‌گیرد. که رهبری، ولایت و هدایت همه انسانها در همه زمینه‌ها و زمانها را بر عهده دارند. امارت نیز به معنای ریاست ظاهری، زمامداری و رسیدگی به امور معیشتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مردم است. این مقام یکی از وظایف امام و تنها یکی از شوون امامت به شمار می آید.

هدف از این پژوهش تحلیل کتاب های دین وزندگی مقطع متوسطه به منظور سنجش میزان توجه این کتاب هابه مولفه های هوش معنوی در راستای رشد وپرورش هوش معنوی دانش آموزان این دوره می باشد.ازاین رو دوسوال اصلی پژوهش حاضر آن است، میزان توجه به مولفه های هوش معنوی در متن کتاب های دین وزندگیسال اول ،دوم وسوم چگونه است؟ومیزان توجه به مولفه های هوش معنوی در پرسش های کتاب دین وزندگیسال اول ،دوم وسوم چگونه است ؟پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی می باشد و قلمرو مطالعاتی دراین پژوهش شامل متن تمام کتاب های1388 در دبیرستان های کل کشور تدریس شده است . متن - دین وزندگی می باشد که در سال تحصیلی 89کتاب براساس مدل اسماعیل ناصری از هوش معنوی (که شامل هشت مولفه :شکیبایی،باورها واعمال معنویومذهبی،معنا وهدف در زندگی،الوهیت ،آرامش درونی ،تجربیات معنوی ،شناخت خود و بخشش میباشد)مورد تحلیل قرار گرفته است.و جهت بررسی میزان توجه کتاب های متوسطه به این هشت مولفه هوشمعنوی،داده های گردآوری شده با استفاده از آمار های توصیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج اینپژوهش نشان داد که از بین هشت مولفه هوش معنوی، درمتن کتاب بیشتربه سه مولفه الوهیت ،خود شناسی ومعنا وهدف در زندگی که منطبق باسه رویکرد حاکم بربرنامه درسی دین وزندگی – خداشناسی،خودشناسیوجهان شناسی- می باشد ،توجه نشان داده شده است.

از آنجا که صحیفه سجادیه، مجموعه ای از والاترین معارف خداشناسی و انسان سازی است و پیشوای چهارم شیعیان با زبان دعا به ارشاد خلق پرداخته،این مجموعه ارزشمند تا ابد به جوامع انسانی رهنمودهای ارزنده ارائه فرموده‌ است. با توجه به اینکه معارف عمیق و باطنی قرآن نهفته در قلب مبارک رسول اکرم? بوده و بعد از ایشان در دلهای پاک جانشینان وی جای گرفته، سینه به سینه منتقل شده تا به دست بشر رسیده است و حکمت پرودگار اقتضاء می‌کندکه این آگاهان و مفسران حقیقی ، مطلبی جز بیانِ ظاهر وباطن قرآن نمی‌گویند. این پایان نامه با موضوع «رابطه محتوایی صحیفه سجادیه با قرآن» به منظور روشن ساختن این مسئله می کوشد که امام زین‌العابدین(ع) همچون سایر معصومین، قرآن ناطق است و کلام ایشان که در صحیفه متجلی شده، چیزی جز بیانِ معارف قرآن نیست و این مطلب با یافتن استشهادات قرآنی (چه به صراحت یا اشارت)بیانگر پیوند قرآن با قلب مبارک امام سجاد(ع) است. نوشتار حاضر به روش توصیفی-تطبیقی وبا کمک شرح مزجی، بررسی محتوایی شش فراز ابتدایی دعای چهارم به این نتیجه دست یافت که 2 فراز از دعا با آیات قرآن تطبیق داشته و 4 فراز جنبه توصیفی (تبیینی) آیات قرآن را در بر دارد.